Η ζωή και το έργον της Αγίας Φωτεινής της Σαμαρείτιδος και οι δικές μας βαθύτερες υποχρεώσεις

176 β
Κυρ. Σαμαρείτιδος 2002

Μην ούτος εστίν ο Χριστός;
Ύστερα από το κήρυγμα της περασμένης Κυριακής, πρέπει να έρθουμε και στη θεία παρηγοριά της φιλανθρωπίας του Αγίου Θεού. Ποιο να είναι άραγε αδελφοί μου το ζητούμενον, για ολόκληρη την ανθρωπότητα, για όλα τα έθνη, φυλές και γλώσσες; Ποιο να είναι το ζητούμενο για πιστούς και για απίστους και ειδικά για μας τους Νεοέλληνες Ορθοδόξους Χριστιανούς;
- Μήπως η ευδαιμονία του ανθρώπου μέσα από την κατανάλωση των υλικών αγαθών και την τρυφή των σαρκικών απολαύσεων; Όχι.
- Μήπως η θεραπεία όλων των ασθενειών; Και της δυστυχίας των ανθρώπων; Όχι.
- Μήπως η κατάκτησις του αστρικού σύμπαντος; Όχι.
- Μήπως το ένα, μήπως το άλλο; Θα απαντούσαμε σε όλα αυτά με ένα ξερό όχι.
Τότε ποιο είναι το ζητούμενον; Ένα και μόνον.
Να βρούμε τον αληθινό Θεό μέσα στις καρδιές μας. Τον Τριαδικό Θεό. Να βρούμε τον Θεάνθρωπο Κύριο, τον Σωτήρα του κόσμου, το φως το αληθινόν, τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν. Αυτόν που είναι η ζωή και η Ανάστασις, αυτόν που είναι το ύδωρ το ζόν, αυτόν που είναι ο Άρτος ο ζών, ο εκ του ουρανού καταβάς. Αυτόν που είναι ο Μεσσίας, ο Λυτρωτής και Σωτήρας του κόσμου. Αυτόν που είναι φως εκ φωτός και Θεός αληθινός, εκ Θεού αληθινού, Αυτόν πήγε να συναντήσει η πόρνη του Ευαγγελίου μετά πολλών δακρύων και μύρου πολυτίμου, για την συγγνώμη και την μακροθυμία του, γι’ αυτό και άκουσε από το γλυκύτατον στόμα Του να της λέγει: «Αφέονταί σου αι αμαρτίαι αι πολλαί, ότι ηγάπησας πολύ».
Αυτόν προϋπάντησε πάνω στο Σταυρό ένας κακούργος, ένας ληστής, ένας φονιάς, ο οποίος αναγνωρίζοντας πρώτον την βρωμερότητα της ψυχής του, δεύτερον πιστεύοντας στην θεότητα του Ιησού Χριστού και τρίτον εκζητώντας με πλήρη συναίσθηση το έλεός του, άνοιξε και πέρασε πρώτος τις πύλες του Παραδείσου. Να λοιπόν που ο πρώτος κατοικος της Βασιλείας των Ουρανών, της Βασιλείας του Θεού, υπήρξε ένας ληστής και κακούργος.
Ναι αδελφοί μου. Τα πάντα στηρίζονται στην μετάνοια και στην πίστη. Στη μετάνοια και στην ταπείνωση, στη μετάνοια και στην αγάπη και στους καρπούς αυτών.
Και ερχόμαστε τώρα στο τρίτο παράδειγμα το σημερινό. Αυτόν τον Χριστόν, συνήντησε στο πηγάδι της Σιχάρ, μικράς πόλεως της Σαμαρείας μια αμαρτωλή γυναίκα. Σ’ αυτήν την αμαρτωλή γυναίκα που στο παρελθόν είχε πέντε άνδρες, απεκάλυψε ο Κύριος ότι είναι ο Μεσσίας, ο Σωτήρας του κόσμου, ο Χριστός.
«Εγώ ειμί ο λαλών σοι», διαβεβαιώνει και διακηρύττει όχι μόνον σ’ αυτήν, αλλά και σ’ ολόκληρον τον κόσμον. Με αυτήν άνοιξε ένα καταπληκτικό θεολογικό διάλογο που δεν υπάρχει σ’ άλλη σελίδα της Αγίας Γραφής. Σ’ αυτήν ομιλεί ο Θεός Κύριος για τον Θεόν. «Πνεύμα ο Θεός και τους προσκυνούντας Αυτόν εν πνεύματι και αληθεία δει προσκυνείν» και τόσα άλλα που ακούσαμε στο σημερινό Ευαγγελικό Ανάγνωσμα. Σ’ αυτήν ομολογεί ότι είναι «το ύδωρ το ζον, το αλλόμενον εις ζωήν αιώνιον».
Και το θαύμα της πίστεως και των αποκαλύψεων αδελφοί μου, έγινε. Οι αποκαλύψεις φώτισαν την ψυχή της αμαρτωλής γυναίκας, της Σαμαρείτιδος. Ο φωτισμός στερέωσε την πίστη και καλλιέργησε την μετάνοια, και η μετάνοια την αλλαγή σε ολόκληρη τη ζωή της. Έτσι λίγο αργότερα, όταν άρχισε διά των αποστόλων η διάδοσις και η σπορά του Ευαγγελικού κηρύγματος, ήταν από τις πρώτες γυναίκες που βαπτίστηκε και έγινε χριστιανή και πήρε το όνομα Φωτεινή.
Η Φωτεινή όμως, ό,τι πήρε, δεν το κράτησε για τον εαυτό της. Το διέδωσε, όπως και την πρώτη φορά που συνήντησε τον Χριστόν. Δηλαδή όταν πείστηκε ότι αυτός είναι ο Μεσσίας, έτρεξε αμέσως στην πόλη Σιχάρ και είπε στους συμπολίτας της, «ελάτε να δείτε άνθρωπο που μου είπε όλα όσα έχω κάνει». Και πρόσθεσε αμέσως με πολλή διακριτικότητα για να κεντρίσει το ενδιαφέρον τους, «μήπως αυτός είναι ο Χριστός»;
«Μήτι ούτος εστίν ο Χριστός;»
Έτσι άρχισε το πρώτο κήρυγμά της, την πρώτη της ιεραποστολή. Και όταν βαπτίστηκε στο όνομα της Αγίας Τριάδος, η πίστις της ζωντάνεψε και έγινε φλογερή. Μαζί της βαπτίστηκαν και τα δυό της παιδιά. Ασφαλώς θα ήταν προηγουμένως νόθα, και όλες της οι αδελφές.
Μετά το 40 μ.Χ. αρχίζει και την ιεραποστολική της δράση, κυρίως μεταξύ των γυναικών. Αφού όργωσε πνευματικά ολόκληρη την Παλαιστίνη, άρχισε να απλώνει την σπορά του Ευαγγελικού λόγου στις απέραντες εκτάσεις της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Έτσι έφτασε μέχρι την Αφρική. Γυρίζει κατόπιν στην Μεσοποταμία, και από κει στην Αρμενία, Ασσυρία, Καππαδοκία, Γαλατία, Μικρά Ασία, Ελλάδα και φτάνει στη Ρώμη.
Και όπως ο Χριστός ο Σωτήρας του κόσμου, έκανε την μεγάλη και κοπιαστική οδοιπορία, για να συναντήσει την Σαμαρείτιδα, διότι πήγε από την Ιουδαία στη Σαμάρεια, έτσι και κείνη για την αγάπη του Χριστού με θυσίες και σκληρές δοκιμασίες, επραγματοποίησε ένα τεράστιο έργο ιεραποστολής, σ’ όλες αυτές τις χώρες που ανέφερα, προσφέροντας το θεϊκό νερό της Ευαγγελικής διδασκαλίας του Ιησού, σε χιλιάδες διψασμένες ψυχές.
Από όπου περνούσε προετοίμαζε το έδαφος για τους Αποστόλους, και τους διαδόχους των, σκορπίζοντας το φως του Χριστού, στις απελπισμένες και σκοτισμένες καρδιές των ειδωλολατρών. Εκεί κατόρθωσε με την χάριν του Ιησού Χριστού. Σιγά σιγά, οδοιπορώντας για 25 ολόκληρα χρόνια, έφθασε και μπήκε και μέσα στα ανάκτορα του Νέρωνος. Εκεί κατόρθωσε με την χάρη του Χριστού να κάνει χριστιανή την κόρη του αυτοκράτορος, τη Δομνίνα, και αρκετές άλλες υπηρέτριες, δούλες και σκλάβες. Αλλά ήδη είμεθα στα χρόνια των μεγάλων διωγμών, από τον αιμοσταγή αυτοκράτορα της Ρώμης, το Νέρωνα. Ήλθε δηλαδή και η ώρα του μαρτυρίου της.
Συλλαμβάνεται όχι μόνον η ίδια αλλά και τα παιδιά της, και οι αδελφές της. Έτσι αξιώθηκε μιας μεγάλης τιμής. Να χύσει και το αίμα της, ύστερα από βασανιστήρια για την αγάπη του Χριστού – έτσι δεν κάνουμε και μείς; Γι’ αυτό και η Εκκλησία μας, την Αγία Φωτεινή, τη Σαμαρείτιδα, την ονόμασε όχι μόνον μεγαλομάρτυρα, αλλά και ισαπόστολο. Η μνήμη της εορτάζεται δυό φορές το χρόνο, μία στη σημερινή Κυριακή, 5η Κυριακή του Πάσχα που ονομάζεται και Κυριακή της Σαμαρείτιδος, και τη δεύτερη φορά την 26η Φεβρουαρίου.
Χριστιανοί μου, το ζητούμενον για κάθε άνθρωπο και για κάθε εποχή είναι ο Χριστός, ο Θεάνθρωπος Κύριος, ο Σωτήρας του κόσμου και το Ευαγγελικό του μήνυμα. Αυτό είναι το ζητούμενο. Έτσι το Ευαγγέλιον, δηλαδή η Καινή Διαθήκη, περιέχει
-πρώτον, την απόκάλυψη του ενός Τριαδικού Θεού,
-δεύτερον, την ενανθρώπιση του δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδος στο πρόσωπον του Ιησού Χριστού ως Θεανθρώπου, τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος,
-τρίτον, την ανυπέρβλητη θεϊκή του διδασκαλία και τα θαύματά του,
-τέταρτον, τη σταυρική Του θυσία, την ανάστασή του εκ νεκρών και την ανάληψή Του στους ουρανούς, και
-πέμπτον τις προϋποθέσεις σωτηρίας που είναι η πίστις, η μετάνοια, το Βάπτισμα και το Χρίσμα ασφαλώς, η Θεία Κοινωνία και τα έργα πίστεως και μετανοίας.
Επαναλαμβάνω χριστιανοί μου ότι η Αγία Φωτεινή, ό,τι είδε και άκουσε, το πίστεψε και εργάστηκε πάνω σ’ αυτό με τόση αυτοθυσία, ώστε έφθασε και μέχρι το μαρτύριο.
Άραγε τι κάνουμε εμείς; Εμείς εδώ στην πατρίδα μας, δεν έχουμε ανάγκη από ιεραποστόλους. Έχουμε ανάγκη από επανευαγγελιστάς. Αυτούς δηλαδή οι οποίοι γνωρίζουν για το Ευαγγέλιο, ακούνε για την πίστη, εφαρμόζουν πέντε πράγματα, και αυτά ακριβώς με βαθιά τη μετάνοια και φλογερή την πίστη να τα μεταδώσουν και στους άλλους. Ποιοι είναι οι άλλοι; Είναι ο σύντροφός μας, είναι οι γονείς μας, είναι τα παιδιά μας, είναι τα αδέλφια μας, είναι οι συγγενείς μας, είναι οι φίλοι μας, είναι οι γείτονές μας, είναι το περιβάλλον μας, είναι η κοινωνία μας. Παίρνουμε φοβερό κατήφορο. Πώς θα σταματήσει αυτός; Πώς;
Παρόλο λοιπόν, που έχουμε εργάτας στον αμπελώνα του Κυρίου, δεν επαρκούν. Είναι βέβαια οι μητροπολίτες, είναι οι κατά τόπους ιεροκήρυκες, είναι οι θεολόγοι ιερείς που βρίσκονται σε όλους τους ναούς και τα παρεκκλήσια της χώρας, και κηρύσσουν τον λόγον του Θεού. Ταυτόχρονα δε επιδίδονται σε άλλες ποιμαντικές ποικίλες δραστηριότητες. Έχουμε επίσης και τους μοναχούς και τους ιερομονάχους από το Άγιον Όρος, που και αυτοί μας βοηθούν, ή βοηθούν το έργον της Ελλαδικής Εκκλησίας, για τον επανευαγγελισμό των Ορθοδόξων Ελλήνων. Έχουμε ακόμα και μια πληθώρα εκλεκτών λαϊκών θεολόγων, και αυτοί βοηθούν όσο μπορούν.
Αλλά, παραταύτα όμως, όλοι εμείς και αυτοί και εκείνοι δεν επαρκούμε. Κάτι μας λείπει. Κάτι μας λείπει, και αυτό που μας λείπει είναι ο αγιασμός, δηλαδή η βαθιά ενεργουμένη πίστις, η αληθινή μετάνοια, και το πνεύμα θυσίας και αγάπης μέχρι θανάτου. Και αυτά δε λείπουν μόνο από μας τους κληρικούς παντός βαθμού, αλλά και από σας, τα λαϊκά μέλη της Εκκλησίας.
Γι’ αυτό και θα κάμω την ερώτηση.
Πού είναι η ταπείνωσις;
Πού είναι η αληθινή μου μετάνοια;
Που είναι η συντετριμμένη μου καρδία;
Που είναι η κρυφή νηστεία, η αγρυπνία, η εγκράτεια και η προσευχή μου;
Πού είναι και η δική σας;
Πού είναι η πραότης μου;
Πού είναι η υπομονή μου;
Πού είναι η φλογερή πίστις και η αγάπη ακόμα προς τους εχθρούς;
Που είναι η ανοχή;
Που είναι η καλοσύνη μου, η ευγένεια, και ο θείος φόβος; Και τέλος για να μη λέμε πολλά λόγια.
Πού είναι το αγιασμένο παράδειγμα όλων μας, και εμού πρώτου; Και αυτό και μόνον αυτό είναι που διδάσκει και οδηγεί στη σωτηρία με τον φωτισμόν του Αγίου Πνεύματος. Αυτό και μόνον αυτό δια του Αγίου Πνεύματος και εν Χριστώ Ιησού επιτυγχάνεται ο επανευαγγελισμός των ψυχών. Όταν ο Κύριος αδελφοί μου είδε στην Σαμαρείτιδα αληθινήν την μετάνοια, ζωντανή την πίστη της και φλογερή την αγάπη της, την αξίωσε να γίνει Ευαγγελίστρια και ισαπόστολος μέχρι τα πέρατα του κόσμου και τέλος μεγαλομάρτυς.
Χριστιανοί μου, τι είναι αυτό που μας λείπει;
Ο Χριστός απ’ τις καρδιές μας! Αυτό είναι και το ζητούμενον.
Ο Χριστός μέσα στις καρδιές μας, και αυτός ο Χριστός είναι ο αγιασμός μας, αυτός είναι η ζωή, το φως και η ανάστασις, είναι η οδός, είναι το ύδωρ το ζόν, τα πάντα είναι ο Θεός.
Ο Χριστός λοιπόν μέσα στις καρδιές μας που είναι το ζητούμενον, αλλά με ποιες προϋποθέσεις; Να τις ξαναπούμε; Τις χιλιοείπαμε… Θα τις συνοψίσουμε σε τέσσερα πράγματα και θα τελειώσουμε. Αυτές οι προϋποθέσεις για τον αγιασμό, που συνοψίζουν και το ζητούμενον είναι η αληθινή μετάνοια, η ζωντανή πίστις, η φλογερή αγάπη και το ταπεινό φρόνημα.
Είθε να μας τα χαρίσει ο Χριστός, ο Κύριός μας και ο Σωτήρας μας,
Αμήν.