Το site που επιμελείται ο Ι.Ν. Αγίας Βαρβάρας Αμφιάλης Κερατσινίου: https://agiavarvaramfialis.gr



Τρίτη 1 Μαρτίου 2011

Το πνευματικό νόημα της Μεγάλης Σαρακοστής και η επιστροφή μας στον Παράδεισο

167 β
Κυριακή ΤΥΡΙΝΗΣ 2001




photo
Η Κυριακή της Τυρινής χριστιανοί μου, είναι η πύλη διά μέσου της οποίας εισερχόμεθα στην Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Τα ιερά αναγνώσματα, οι πνευματικές ωδές, οι υπέροχες ψαλμωδίες και τα κατανυχτικά τροπάρια, τόσο του εσπερινού όσο και του όρθρου, μας εισάγουν στην μεγάλη περίοδο της Σαρακοστής, δίδοντάς μας συγχρόνως και τρόπους πνευματικούς, όπως είναι η αυστηρά νηστεία, η προσευχή, το πένθος, η συντριβή και η μετάνοια.
Πένθος για τα φρικτά πάθη του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού,
πένθος για τις αμαρτίες μας τις καθημερινές, διότι εξαιτίας αυτών και αντί για μας σταυρώθηκε εκείνος πάνω στο Γολγοθά.
Πένθος και για τις αδικαιολόγητες αμαρτίες όλων των Ορθοδόξων Χριστιανών, αφού ο ηθικός μας ξεπεσμός είναι τόσο ξεδιάντροπος, που απορώ πώς μας ανέχεται ακόμα ο Θεός.
Το πένθος όμως εξωτερικεύεται ιδιαίτερα με τη διπλή νηστεία. Και τη σωματική, με την αποχή από κάποιες τροφές, και την πνευματική, με την αποχή από την αμαρτία και το κακόν.
Το πένθος εκδηλώνεται ακόμα, με την αδιάλειπτη προσευχή, τη συντριβή και την μετάνοια.

Πρόλογος όμως της Μεγάλης Σαρακοστής είναι η σημερινή ημέρα. Η Κυριακή της Τυροφάγου. Διότι μας θυμίζει αφενός μεν την θεϊκή μας καταγωγή, και αφετέρου την έξωσή μας από τον Παράδεισο.
Σχετικό είναι και το σημερινό εξαποστειλάριο του Όρθρου, που ακούσαμε εις τους Αίνους. «Αποικισθέντες Κύριε Παραδείσου το πρώτον δια της του ξύλου βρώσεως…». Θα το δούμε, θα το αναλύσουμε αυτό το εξαποστειλάριο σε τρία μέρη. Μας θυμίζει δηλαδή η εκκλησιαστική μας υμνολογία, την δημιουργία των Πρωτοπλάστων Αδάμ και Εύας, και μάλιστα κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν του Δημιουργού τους Θεού, και την τιμητική τους τοποθέτηση στον Παράδεισο.
Προικισμένοι οι Πρωτόπλαστοι από τα αρχέγονα δώρα της Θείας Δικαιοσύνης, ζούσαν ευτυχισμένοι και μακάριοι μέσα στην τρυφή του Παραδείσου. Η δε Αγία μας Γραφή ονομάζει τον Παράδεισον, Παράδεισον της τρυφής, διότι όντως ο Παράδεισος είναι θεϊκή απόλαυσις, θεϊκή μακαριότης, θεϊκή ευφροσύνη και πολλά άλλα. Και πώς να μην είχαν οι Πρωτόπλαστοι θεϊκή την απόλαυση και την μακαριότητα, όταν συνομιλούσαν και επικοινωνούσαν απευθείας με τον ίδιο το Θεό, κυρίαρχοι και βασιλείς όλης της κτίσεως ήσαν ο Αδάμ και η Εύα. Το δικαίωμα να μείνουν αθάνατοι εις τους αιώνας το είχαν από τις ειδικές δωρεές, με τις οποίες τους είχε προικίσει ο Δημιουργός Θεός, όπως αναφέραμε και προηγουμένως, και απελάμβαναν όλα τα αγαθά του Παραδείσου, ευφραινόμενοι και αγαλλόμενοι καθημερινώς.
Ο Θεός όμως που έπλασε τον άνθρωπον, κατ’ εικόνα αυτού και καθ’ ομοίωσιν, τον έπλασε και με το δικαίωμα της επιλογής, της κρίσεως, της ελευθερίας δηλαδή της ελευθέρας βουλήσεως. Και για να δοκιμασθεί η ελευθερία αυτή των Πρωτοπλάστων, τους ετέθη μια δοκιμασία. Τους είπε ο Θεός:
- «Θα απολαμβάνετε τους καρπούς όλων των δένδρων εκτός από ένα».
Αυτή λοιπόν ήταν η δοκιμασία της ελευθερίας των.
Και η προειδοποίησις του Θεού ήτο σαφής:
- «Αν φάτε απ’ αυτόν τον καρπόν, θανάτω αποθανείσθε».
Και όμως οι Πρωτόπλαστοι, παρέβησαν την εντολήν του Θεού, παρασυρόμενοι από τις ψεύτικες υποσχέσεις του πονηρού όφεως, του διαβόλου. Και καθόλου δεν αντέδρασαν ακόμα και στις συκοφαντικές του δηλώσεις. Υπέκυψαν στον πειρασμό, και έφαγαν από το απαγορευμένο δένδρο, τον εντυπωσιακό και ωραίο καρπό.
Τότε για λόγους δικαιοσύνης και αγάπης, αποικίσθησαν του Παραδείσου, δηλαδή, εξορίσθηκαν.
Αν ζητούσαν συγγνώμη, και μετανοούσαν ευθύς αμέσως για την πράξη τους, ασφαλώς διαφορετική θα ήτο και η απόφασις του Θεού. Και επειδή δεν μετανόησαν, και ο ένας έριχνε την ευθύνη στον άλλον, και μάλιστα και εις αυτόν τον Θεόν, γι’ αυτό και εξορίσθηκαν και διώχτηκαν από τον Παράδεισο. Και μάλιστα όπως μας διηγείται το πρώτο βιβλίο της Αγίας Γραφής, η Γένεσις, «έβαλεν ο Θεός τα Χερουβείμ, με την φλογίνην ρομφαίαν, την στρεφομένην, φυλάσσειν την είσοδον του Παραδείσου, ώστε να μην μπορεί ο άνθρωπος να εισέλθει ξανά εις αυτόν».
Ένα δε άλλο σημερινό τροπάριο, μας λέγει, ή μας είπε τα εξής: Ότι «εκάθισεν ο Αδάμ απέναντι του Παραδείσου, και την ιδίαν γύμνασιν θρηνών οδύρετο». Δηλαδή κάθισε ο Αδάμ απέναντι από τον Παράδεισο, και βλέποντας τα χάλια του, τη γύμνια του και τη βρωμιά του, θρηνούσε οδυρόμενος. Κτυπούσε το κεφάλι του κλαίγοντας, αλλά ήταν πλέον πολύ αργά. Όπως θα είναι και για τον καθέναν από μας, πολύ πολύ αργά, αν φύγει και φύγουμε απ’ αυτήν εδώ τη ζωή χωρίς αληθινή μετάνοια. Πρώτα μετανοείς αδελφέ μου και ύστερα σώζεσαι.
Πιστεύω πως όλη αυτή η τραγική ιστορία της πτώσεως των Πρωτοπλάστων να είναι σε όλους μας γνωστή, από τότε που είμασταν μαθηταί στο Δημοτικό Σχολείο. Αλλά και η συνέχεια πρέπει να μας είναι γνωστή. Το πώς δηλαδή το έλεος και η αγάπη του Αγίου Θεού, οικονόμησε τη σωτηρία, τη σωτηρία μας, τη σωτηρία όλων των ανθρώπων. Και αυτό μας το δηλώνει στη συνέχειά του το εξαποστειλάριον το οποίον και μας λέγει: «Αντεισήγαγες πάλι δια Σταυρού και του πάθους Σου Σωτήρ και Θεέ μου». Απευθύνεται τώρα ο ιερός υμνογράφος προς τον Σωτήρα και Θεόν του που είναι Σωτήρας και Θεός όλων μας, και με πολλή ευγνωμοσύνη Τον ευχαριστεί, διότι δεν άφησε την πόρτα του Παραδείσου για πάντα κλειστή, για να δέρνεται και να θρηνεί έξω από τον Παράδεισο ολόκληρο το ανθρώπινον γένος.
Αλλά τι έκανε; Όταν ήλθε το πλήρωμα του χρόνου, το Δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ο Υιός και Λόγος του Θεού, αδειάζει τους ουρανούς, και γίνεται άνθρωπος στο πρόσωπον του Ιησού Χριστού, εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου, τέλειος άνθρωπος και τέλειος Θεός, ο Θεάνθρωπος και αναμάρτητος Κύριος.
Σαρκώνεται λοιπόν ο Θεός Λόγος, διδάσκει, θαυματουργεί, και Σταυρώνεται στο Γολγοθά αντί ημών, και χάριν ημών.
Και με τον τρόπον αυτόν μας ξανάβαλε πάλι στον Παράδεισον, και μάλιστα με πολλή πολλή δόξα, αφού ανεστήθη και ανελήφθη εις τους Ουρανούς εν Δόξη και τιμή πολλή.
Τότε δια του ξύλου του δένδρου εξεδιώχθησαν από τον Παράδεισον, οι Πρωτόπλαστοι και μαζί μ’ αυτούς ολόκληρο το ανθρώπινο γένος.
Τώρα δια του Ξύλου του Σταυρού, μας ξαναβάζει στον Παράδεισο ο Χριστός.
Δόξα τη μακροθυμία Σου Κύριε.
Δόξα τη ευσπλαχνία Σου.
Δόξα τη ανεκφράστω Λόγε συγκαταβάσει Σου.
Βέβαια, με τον Σταυρόν και την Σταυρική Θυσία του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, δεν μας ανοίχθηκε Παράδεισος υλικών απολαύσεων, με δένδρα, φυτά, πουλιά και ζώα και φαγοπότια και διασκεδάσεις. Όχι. Μας ανοίχθηκε Παράδεισος πνευματικός με Θεία Μακαριότητα και θεϊκές απολαύσεις, ακατανόητες από το ανθρώπινο πεπερασμένο μυαλό μας. Τέτοια θα είναι η Θεία Ευφροσύνη και χαρά, που δεν την χωράει ούτε την καταλαβαίνει η ξερή λογική μας. Τέτοια θα είναι εκείνα τα υπερουράνια αγαθά, «α οφθαλμός ουκ είδε και ους ουκ ήκουσεν και επί καρδίαν ανθρώπου ουκ ανέβη α ετοίμασεν ο Θεός τοις αγαπώσιν Αυτόν», όπως μας βεβαιώνει και ο Απόστολος Παύλος, ο ουρανοβάμονας στην Πρώτη προς Κορινθίους του Επιστολή β,9.
Το μεγάλο αυτό γεγονός της σωτηρίας μας δια του Σταυρού, και της Σταυρικής Θυσίας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, όπως και την Θεϊκή κληρονομιά του Παραδείσου διά μέσου πίστεως και βαπτίσματος, αληθινής μετανοίας και Θείας Κοινωνίας, μας το θυμίζει κάθε μέρα η Εκκλησία μας, με τα Ιερά γράμματα στις καθημερινές ακολουθίες της Μεγάλης Σαρακοστής. Όρθρος, Ώρες, κατανυκτικοί Εσπερινοί, Μεγάλα Απόδειπνα, Χαιρετισμοί της Παναγίας, Προηγιασμένες Λειτουργίες, προφητείες, κανόνες και τόσα άλλα, όλα μα όλα μας καλούν σε έμπρακτη μετάνοια, και μας μιλούν για τον ανοικτό Παράδεισο που μας περιμένει όλους.
Περίοδος πένθιμη και κατανυκτική η Μεγάλη Σαρακοστή, ναι, την οποίαν με ευλάβεια και προσευχή αλλά και με τη διπλή νηστεία από τροφές και πάθη, την διερχόμεθα οι περισσότεροι από μας, τους αγωνιζομένους Ορθοδόξους Χριστιανούς.
Είναι όμως περισσότεροι ή μήπως έπρεπε να πω ότι είναι λίγοι ή μάλλον πολύ λίγοι, ελάχιστοι;
Πάντως αυτό το πνεύμα της Σαρακοστής μας προκαλεί ο ιερός υμνογράφος με το εξαποστειλάριο που τελειώνει ως εξής, πώς είπαμε το διαιρέσαμε σε τρία μέρη; Και τελειώνει ως εξής: «δι ού», δηλαδή δια του Σταυρού, «ημάς οχύρωσον την νηστείαν πληρώσαι αγαθοπρεπώς, και την Θείαν έγερσιν προσκυνήσαι το Πάσχα το σωτήριον, σε τεκούσης πρεσβείαις». Που σημαίνουν αυτά, ότι ζητάμε την δύναμη και την ενίσχυση του Σταυρού και του Εσταυρωμένου Κυρίου ώστε την Αγία περίοδο της νηστείας να την περάσουμε με Άγιο και ταπεινό φρόνημα. Και στη συνέχεια να αξιωθούμε να φθάσουμε στο Άγιον Πάσχα, και με αγαλλίαση ψυχής να προσκυνήσουμε την εκ νεκρών Του Ανάστασιν. Όλα δε αυτά με τις άγιες πρεσβείες της Υπεραγίας Θεοτόκου, της Αειπαρθένου Μαρίας, της Παναχράντου Μητρός του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού.

Χριστιανοί μου, η Αγία και Μεγάλη Σαρακοστή είπαμε ότι είναι περίοδος πνευματική, κατανυκτική και πένθιμη. Περίοδος έντονης νηστείας με στέρηση τροφών και αποχής από την αμαρτία και το κακό. Συνδρομή σε αυτού του είδους τη νηστεία είναι η αδιάλειπτη προσευχή, το συντετριμμένο πνεύμα και η αληθινή μετάνοια. Χωρίς αυτά τα τέσσερα, δηλαδή τη διπλή νηστεία, την προσευχή, την συντριβή και τη μετάνοια, ούτε τη Σαρακοστή τη βιώνουμε σωστά και Ορθόδοξα, δηλαδή πνευματικά, ούτε και την πορεία μας προς τον Ουρανόν και τον Παράδεισο την κατορθώνουμε όπως πρέπει, όπως επιβάλλεται.
Η πόρτα του Παραδείσου έχει ήδη ανοιχθεί από την Σταυρική Θυσία και την Ανάσταση του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού. Το είπαμε και το τονίσαμε. Η πόρτα ανοιχτή και μας περιμένει.
Έχεις ενεργουμένη πίστη αδελφέ μου μαζί με μετάνοια αληθινή; Αν έχεις, θα περάσεις.
Τηρείς τις εντολές της διπλής αγάπης, μακροθυμείς, υπομένεις, μετανοείς; Όπως μας το τόνισε και στην αρχή, στην αρχή του το Ευαγγελικό σημερινό Ανάγνωσμα; Αν ναι, τότε θα περάσεις οπωσδήποτε από την πόρτα του Παραδείσου.
Συμμετέχεις στη Θεία Λατρεία με Θεία Κοινωνία και αληθινή μετάνοια; Αν ναι, τότε η Βασιλεία των Ουρανών σε περιμένει.

Ο Χριστός αδελφέ μου σε περιμένει.
Και σένα περιμένει, και σένα περιμένει, και μένα περιμένει.
Ο Χριστός μας περιμένει όλους.
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν όλοι μας από σήμερα, από τούτη τη στιγμή στο δρόμο που θα μας οδηγήσει στον Παράδεισο.
Και αυτός είναι ένας και μόνος.
Η αληθινή μετάνοια.

Αμήν.